VERGETEN BAROKPARELS IN ERE HERSTELD
Als vocaal en instrumentaal muziekgezelschap specialiseert het nieuwe Ensemble Gloriosus zich in barokmuziek die weinig bekend is bij het publiek. Ons gezelschap bestaat uit professioneel opgeleide en zeer verdienstelijke zangers en musici die zich een gemeenschappelijk doel vooropgesteld hebben: vergeten en soms miskende sacrale muziek uit de barok in ere herstellen en zelfs nieuw leven inblazen.
Onder leiding van artistiek leider Patrick Debrabandere streven zowel vocalisten als instrumentisten ernaar om de muziek een nieuwe dynamiek en verfrissende klankkleur te geven zonder afbreuk te doen aan het oeuvre van de meester-componisten van weleer en de grootsheid van hun oeuvre. We gaan voor pure emotionele expressie en diepgang en willen verbondenheid creëren, tussen de uitvoerders onderling en met ons publiek. Zodat musiceren en muziek beleven een feest wordt, net zoals de meesters het met hun lofzangen en cantates voor ogen hadden.
PRODUCTIE IN DE KIJKER / 5 oktober 2024
Alleluja! Lobet den Herren!
RESERVEER NU JOUW TICKET
(tijdsduur 100’)
Van expressieve madrigaleske eenstemmigheid tot monumentale meerkorigheid
Met een uniek samengesteld programma biedt het Ensemble Gloriosus een indringend en verhelderend overzicht van de muzikale ontwikkelingen van de sacrale muziek in de tweede helft van de 16de eeuw en 17de eeuw.
Dit orginele programma neemt de luisteraar mee van intieme madrigaleske monofone gezangen tot klinkende monumentale meerkorige composities. De compositorische en instrumentale tendensen die ontstaan binnen de Europese muzikale context in de tweede helft van de 16de eeuw en bovenal de langdurige invloed van deze muzikale vernieuwingen in de daaropvolgende eeuw, worden treffend geïllustreerd en in verband gebracht aan de hand van een coherente en unieke selectie van exemplarische maar zelden uitgevoerde werken.
De centrale figuren Heinrich Schütz en Jao Cererols worden in deze fictief samengestelde katholieke avonddienst samengebracht met de voor hen beïnvloedende componisten Gabrieli en Monteverdi, en met de volgende generatie componisten als Welter en Valls. Elk uitgevoerd werk vormt een unieke parel op zichzelf, die met de juiste kadering met tijdgenoten een verbindende toelichtende functie krijgt.
Heinrich Schütz was voornamelijk actief in Dresden, terwijl Joan Cererols, één van de belangrijkste componisten was van het Spaanse Montserrat. De ontstane Catalaanse tradities zien we ook nog terug in de composities van Lopez en Valls. Het bredere kader, waar beide componisten hun mosterd vandaan haalden, vinden we bij de leermeesters van hun generatie in Italië zoals Monteverdi en Gabrieli. De latere compositorische evolutie word geïllustreerd met een motet van Welter, wiens werk nog steeds hetzelfde treffende instrumentarium hanteert. Deze composities worden zelden uitgevoerd en passen volledig in het tijdskader qua tekstschilderende behandeling en vertellende instrumentatie.
De voorbode van de dubbelkorigheid komt terug in de start van het tweede deel met het tweestemmige Ego Dormio van Monteverdi. In dit deel kenmerkt de invloed van de Italiaanse grootmeesters zich in de vormelijke en instrumentale evolutie die we terug vinden in de muziek van Welter. Als alles samenvattende afsluiter brengen we het feestelijk vierkorige Alleluja! Lobet den Herren in seinem Heiligtum van Heinrich Schütz.
Dit programma stellen we u graag voor in onze vertrouwde locatie van het Kleine Begijnhof op zaterdag 5 oktober 2024 om 20u15.
Boekbaar vanaf oktober 2024.
MAGISTRALE BAROKKE CANTATES VAN TELEMANN, DURANTE EN HÄNDEL
(tijdsduur 70’)
Nun komm, der Heiden Heiland | G.P. Telemann
Magnificat in B | F. Durante
Meine Seele erhebt den Herrn | G.P. Telemann
O Praise the Lord with One Consent | G.F. Händel
Het programma heeft als rode draad de gemeenschappelijke muzikale kenmerken die in de verschillende nationaliteiten aanwezig waren. Zo illustreert het de compositorische verbondenheid tussen Duitsland, Italië en Engeland. In de openingscantate belichten we Telemanns Nun komm, der heiden Heiland die in 1714 werd gecomponeerd voor de eerste adventsweek in opdracht van het hof van Saksen-Eisenach. Stilistisch vinden we in dit werk heel wat Siciliaanse ritmiek terug en het gebruik van hobo, wat Telemann door het hof werd opgelegd.
In de overgang naar Durante vinden we de Napolitaanse gedachte terug. Hij was een leerling van Alessandro Scarlatti, zelf leraar van onder andere Pergolesi en één van de voornaamste vertegenwoordigers van de zogenaamde Napolitaanse School. In 1767 prees Rousseau hem als opperste meester van harmonie in Italië en de wereld. Zijn beroemde Magnificat in si klein werd aan het einde van de 19de eeuw nog steeds uitgevoerd en enorm geprezen. Durante droeg in grote mate bij aan de ontwikkeling van de 18de-eeuwse Napolitaanse kerk- en instrumentale muziek.
De compositie Meine Seele erhebt den Hernn (of het Duitse Magnificat) van Telemann – vermoedelijk ook uitgevoerd door Bach – kent een feestelijke instrumentale bezetting die het vocale colla parte versterkt en uitdrukking geeft.
Het concert sluit af met het feestelijke anthem O praise the Lord with One Consent van Händel. Dit werk kent een sprankelend karakter en een gevarieerde orkestbegeleiding. Händel leent ouder materiaal uit zijn Italiaanse periode. De bezetting voor solostemmen, koor, hobo, strijkers en continuo werd afgestemd op de muzikale middelen van het kleine landgoed; iets wat herkenbaar is in deze tijd.
Fischer en Händel
(tijdsduur 85’)
Het programma bestaat uit een vesperdienst die door dirigent en artistiek leider Patrick Debrabandere werd samengesteld uit het rijke oeuvre van vesperpsalmen van Johann Caspar Ferdinand Fischer. In dit combinatieprogramma worden twee psalmbewerkingen weggelaten.
Het concert wordt afgesloten met het anthem "O Praise the Lord with One Consent" (HWV 254) van Händel. Dit anthem werd als onderdeel van drie hymnes tussen 1717 en 1718 gecomponeerd voor Cannons, een landgoed in de buurt van Londen. Ze ontlenen hun bijnaam, de Chandos Anthems, aan de eigenaar van het landgoed, de eerste hertog van Chandos. Dit werk kent een feestelijk karakter en een gevarieerde orkestbegeleiding. Händel leent ouder materiaal uit zijn Italiaanse periode en zijn eerdere werken voor de Chapel Royal in Londen – een standaardprocedure voor deze componist, die bijzonder succesvolle stukken hergebruikte als uitgangspunt voor zijn latere werken. De bezetting voor solostemmen, koor, hobo, strijkers en continuo werd afgestemd op de muzikale middelen van het kleine landgoed, wat gebruikelijk was in deze tijd.
Voor onze concerten roepen we steeds alle hens aan dek. We verzamelen (minimaal) tien professioneel gevormde zangers – waaronder de solisten – en het zeskoppige instrumentale ensemble voor Fischer wordt uitgebreid tot acht instrumentisten voor het anthem van Händel. Samen staan wij klaar om enerzijds de vergeten meester uit de Duitse barok te doen herleven en anderzijds om de feestelijke lofzang van Händel alle eer aan te doen.
AVE REGINA CAELORUM | EEN LITANIE- EN VESPERDIENST VAN JOHANN CASPAR FERDINAND FISCHER
(tijdsduur 75’)
In 1701 verscheen in Augsburg een bundel vesperpsalmen van Johann Caspar Ferdinand Fischer (1656-1746). Patrick Debrabandere verdiepte zich in dit lijvige boekwerk en stelde een vesperdienst samen zoals die zeer waarschijnlijk weerklonk in het Zuid-Duitse Schlackenwerth, waar Fischer 25 jaar lang kapelmeester was. De vesperdienst wordt ingeleid door twee litanieën en drie hymnen ter ere van de Maagd Maria. Ze zijn afkomstig uit Fischers opus 5 dat in 1711 gepubliceerd werd.
Tijdens zijn opleiding in Dresden boog Fischer zich niet enkel over het strenge contrapunt, maar kwam hij ook uitgebreid in contact met de plechtstatige Franse stijl van Lully. Daarnaast ontsnapte ook hij niet – net zomin als zijn tijdgenoten – aan het alles dominerende brio van de Italiaanse muziek. Fischers stijl is niet enkel elegant en doorzichtig, maar weet ook te boeien door een doorwrocht en krachtig geconstrueerd contrapunt. Net als Buxtehude, Pachelbel en Kuhnau plaveide Fischer mee de weg voor J.S. Bach en G.F. Händel.
Barokke stemmen in de Zuidelijke Nederlanden
(tijdsduur 100’)
Welluidende barokmuziek uit de 17de en 18de eeuw in onze gewesten
Terwijl componistennamen als Vivaldi, Händel en Mozart velen bekend in de oren klinken, zorgt een opsomming van tijdgenoten die in onze contreien actief waren eerder voor gefronste wenkbrauwen. Gelukkig blijkt het compleet achterhaald wanneer musicologen uit de vorige eeuw stellen “dat de Vlamingen geen rol meer speelden in de geschiedenis van de barokmuziek”[1] of dat de “muzikale voortbrengst in de Nederlanden zelden de gewone middelmaat overschrijdt”[2].
Het zou ook bevreemdend zijn dat enerzijds Vlaamse barokschilders als Rubens of Van Dyck wél bekendheid genoten in binnen- en buitenland, en dat er anderzijds in diezelfde periode in onze contreien geen muziek meer zou gecomponeerd zijn na de zo vermaarde Vlaamse polyfonisten, of dat ze geen deel meer zouden uitgemaakt hebben van (kruisbestuivende) invloeden. Er werd in de zeventiende en achttiende eeuw bij ons immers druk gemusiceerd en ijverig gecomponeerd, waarbij uiteraard uitheemse invloeden herkenbaar zijn. Wat onze eigen toondichters in die periode op papier zetten, blijkt toch niet zo minderwaardig te klinken, waarbij we niet mogen vergeten dat in die tijd de uitvoerders bij voorkeur eigentijdse en inheemse muziek vertolkten.
Composities zoals deze uit de vergetelheid halen en hen opnieuw eer aandoen, is het aanknopingspunt voor Ensemble Gloriosus. De beschreven muziek kan namelijk gerust de vergelijking met buitenlandse componisten doorstaan. Deze productie is uitgewerkt rond 17e- en 18e-eeuwse barokke figuren van “bij ons”, waarbij we componisten als Hollanders, Hacquaert, Bréhy, Du Mont, De Croes en de Gentse Krafft nalatenschap met trots lieten weerklinken in het authentieke kader van de barokke kerk van het rustieke Begijnhof op 7 oktober 2023.
Boekbaar vanaf oktober 2023